Bændasamtökin hafa gefið út skýrslu sem fjallar um þá þætti sem hafa áhrif á matvöruverð á Íslandi og í Evrópu. Að mati samtakanna hefur lækkun gjalda, hagstæð þróun á gengi íslensku krónunnar og lægra innkaupaverð ekki skilað sér með eðlilegum hætti með lægra verði til neytenda, heldur hefur ágóðinn að mestu runnið til fyrirtækja í verslunarrekstri.

Sigurgeir Sindri Sigurgeirsson, formaður Bændasamtaka Íslands, segir að það sé kominn tími til að fyrirtæki í verslunarrekstri leggi sitt af mörkum við lækkun vöruverðs á Íslandi.

„Á undanförnum árum hafa átt sér stað breytingar, lækkun gjalda og styrking krónunnar, sem hefðu átt að skila í lægra verði til neytenda en hafa ekki gert það. Á sama tíma sjáum við fréttir af gríðarlegum hagnaði fyrirtækja á dagvörumarkaði. Þegar horft er til allra þeirra þátta sem geta haft áhrif á verðlag matvöru til neytenda á Íslandi er ljóst að hægt er að ná betri árangri við að ná niður verðlagi. Þar skiptir mestu að fyrirtæki á dagvörumarkaði leggi líka sitt af mörkum.“

Sindri segir bændur hafa lagt sitt af mörkum við að halda aftur af verðlagshækkunum, meðal annars í kjölfar efnahagshrunsins þegar þeir tóku að miklu leyti á sig aukinn kostnað vegna gengisfalls krónunnar í stað þess að velta honum öllum út í verðlagið.

„Aukin hagræðing í landbúnaði hefur einnig skilað árangri, en að okkar mati er mikilvægt að bæði bændur og neytendur njóti góðs af þeim ágóða sem hún skilar til jafns við fyrirtæki í verslunarrekstri,“ segir Sindri.

Þegar horft er til þess sem hefur áhrif á verðlag matvöru til neytenda á Íslandi er það mat Bændasamtakanna að mögulegt sé að lækka matvöruverð á Íslandi en til þess árangur náist þurfi að:

- Tryggja aukna samkeppni á dagvörumarkaði og þar þurfi Samkeppniseftirlitið að beita sér í auknum mæli, með þeim úrræðum sem stofnunin hefur.

- Tryggja að þegar gjöld og álögur eru lækkaðar skili ágóðinn sér til neytenda, bæði af hálfu stjórnvalda og með áframhaldandi öflugu aðhaldi launþegahreyfingarinnar í landinu.

- Tryggja að þegar árangur næst í hagræðingu í íslenskum landbúnaði skili ágóðinn sér til neytenda og bænda, en ekki bara fyrirtækja í verslunarrekstri. 

Skýrslan: Matvöruverð á Íslandi - úttekt á þáttum sem hafa áhrif á matvöruverð - pdf


Sindri Sigurgeirsson formaður BÍ, Sigurður Eyþórsson framkvæmdastjóri BÍ og Erna Bjarnadóttir, hagfræðingur BÍ, kynntu efni skýrslunnar á blaðamannafundi á veitingastaðnum Matur og drykkur við Grandagarð.